Tag: Tarnów

Oznakowanie sektorów naszego Cmentarza

Published on by jewish.tarnowLeave a comment

Po remoncie Cmentarza w latach 2017-19 pora na dalsze prace, które ułatwią poruszanie się po Cmentarzu. Mapa sektorów dostępna jest przy wejściu oraz na małych podręcznych wizytówkach. W tym roku dodatkowo na terenie Cmentarza pojawią się słupki z oznakowaniem.

Zadanie Oznakowanie sektorów zabytkowego Cmentarza Żydowskiego w Tarnowie jest finansowane z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Galicianer Shtetl – english program

Published on by jewish.tarnowLeave a comment

Galicianer Shtetl. Remembrance Days for Galician Jews 

under the patronage of Roman Ciepiela, the Mayor of Tarnów
30 years of the
Committee for Protection of the  Jewish Heritage in Tarnów
Organizers: Regional Museum in Tarnów, Committee for the Protection of Jewish Heritage in Tarnów, City of Tarnów, Tarnów Commune

Program of events:

June 14. (Thursday)
12.00 A prayer meeting at the place of Tarnow Jews execution, Buczyna Forest in Zbylitowska Góra.
13.30 March of Remembrance to the Jewish Cemetery in Tarnów from the former Magdeburg Square, beginning of Juliana Goslara street (next to Public Kindergarten No. 6)
14.15 A ceremonial unveiling of the Monument Commemorating the Holocaust of Tarnów Jews at the Jewish Cemetery in Tarnów after the conservation works have been completed
21.00 Concert at the Bimah, Ta Shma Orchestra (New York)
June 15. (Friday)
20.00 On the Fence Gallery, opening of the exhibition of photographs by Dariusz Kobylański “Szacharit/shacharit//שחרית”, Square of the Old Synagogue.
21.00 Concert at the Bimah, Porto Meskla Band (Kraków)
June 16. (Saturday)
17.00 Marzenie Cinema, screening of Marian Marzyński’s film “Skibet/Hatikvah”
After the film, a meeting with Jerry Bergman, one of the film’s protagonists, an emigrant in 1968
June 17. (Sunday)
11.00-13.00 Open Gate of Jewish Cemetery in Tarnów, guided tours.
21.00 Concert at the Bimah, Klezmafour (Poland)
June 24. (Sunday)
17.00 Synagogue in Dąbrowa Tarnowska, concert of the Klezmer Orchestra of the Sejny Theater (Sejny)
21.00 Concert at the Bimah, Klezmer Orchestra of the Sejny Theater (Sejny)
   

Accompanying events – open meetings:

June 6. (Wednesday)
18.00 Tarnow Culture Center, opening of Agnieszka Traczewska’s exhibition “Chasidic Returns to Non-Forgotten Places”.
June 14. (Thursday)
15.00 Stara Łaźnia Restaurant, meeting of the descendants of Tarnów Jews with the President of Tarnów, Roman Ciepiela.
June 15. (Friday)
10:00 High School no 5 in Tarnów, “We from March 68” – meeting with Jerry Bergman.
Festival Club: Kosher Caffe Nosh, ul. Wałowa/Plac Bohaterów Getta. 

Galicjaner Sztetl – polski program

Published on by jewish.tarnowLeave a comment

Galicjaner Sztetl. Dni Pamięci Żydów Galicyjskich

pod patronatem Romana Ciepieli, Prezydenta Tarnowa
w trzydziestolecie istnienia 
Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie

Organizatorzy: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie, Gmina Tarnów

Program:

14 czerwca (czwartek)

12:00 Las Buczyna w Zbylitowskiej Górze, Spotkanie modlitewne na miejscu kaźni tarnowskich Żydów
13:30 Dawny Plac Magdeburski (obecnie ul. Goslara), Marsz Pamięci na Cmentarz Żydowski, odsłonięcie wyremontowanego Pomnika
21:00 Koncert pod Bimą, zespół Ta Shma Orchestra (Nowy York)

15 czerwca (piątek)

20:00 Plac pod Bimą Synagogi Starej – Galeria „Na płocie”, otwarcie wystawy fotografii Dariusza Kobylańskiego „Szacharit/shacharit//שחרית”
21:00 Koncert pod Bimą, zespół Porto Meskla (Krakow)

16 czerwca (sobota)

17:00 Kino Marzenie, projekcja filmu Mariana Marzyńskiego „Skibet/Hatikvah”. Spotkanie z Jerry Bergmanem, jednym z bohaterów filmu, emigrantem 1968

17 czerwca (niedziela)

11:00-13:00 Otwarta Brama Cmentarza Żydowskiego, zwiedzanie z przewodnikiem.
21:00 Koncert pod Bimą, zespół Klezmafour (Polska)

24 czerwca (niedziela)

17:00 Synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej, koncert Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego (Sejny)
21:00 Koncert pod Bimą, Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego (Sejny)

Wydarzenia towarzyszące – spotkania otwarte:

6 czerwca (środa)

18:00 Otwarcie wystawy Agnieszki Traczewskiej „Chasydzkie powroty do miejsc nie-zapomnianych”, Tarnowskie Centrum Kultury, Rynek 5

14 czerwca (czwartek)

15:00 Restauracja Stara Łaźnia, Spotkanie potomków tarnowskich Żydów z Prezydentem Romanem Ciepielą

15 czerwca (piątek)

10:00 V Liceum Ogólnokształcące im. Janusza Korczaka, „My z Marca 68” – spotkanie Jerry Bergmanem

Klub festiwalowy: Kosher Caffe, ul. Wałowa/Plac pod Dębem

Synagoga Nowa zwana Jubileuszową

Published on by jewish.tarnowLeave a comment

Największą, najpiękniejszą bóżnicą tarnowską była Synagoga Nowa. Stała na rogu ulic Nowej i Folwarcznej (dziś Waryńskiego) i wraz z katedrą i ratuszem górowała nad innymi budynkami. Zwana była też Jubileuszową, a w pełnym brzmieniu Synagogą im. Franciszka Józefa I, gdyż poświęcono ją w dzień urodzin cesarza – 18 sierpnia 1908 r., a zarazem w 60. rocznicę jego panowania. 

Długie przygotowania

Grunt pod nową synagogę gmina zakupiła już w 1844 r. W tym czasie bowiem (stan na 1830 r.) było w Tarnowie już 1200 Żydów. Znaczny wzrost ludności żydowskiej nastąpił w drugiej połowie XIX w., kiedy jej liczba zwiększyła się ponad dwukrotnie (1869 r.). Powstawały wówczas mniejsze bóżniczki w różnych zakątkach starej i nowej (na Zawalu) dzielnicy żydowskiej. O tym, jak szybko rozwinęła się nowa dzielnica, świadczą liczby z początku lat dziewięćdziesiątych: w śródmieściu mieszkało 2671 Żydów, na tradycyjnie żydowskiej Grabówce – 2776, a na Zawalu, gdzie usytuowano Synagogę Nową, mieszkało wówczas już 4268 Żydów, a więc prawie połowa żydowskiej populacji miasta. I tu właśnie z biegiem lat powstało najwięcej żydowskich domów modlitwy.
Synagoga Nowa, rzeźba aut. Dawida Beckera, archiwum Amiry Gal

Krótka historia istnienia

Nową synagogę zaprojektował inż. Franciszek Dundaczek w stylu innych ówczesnych synagog (podobne stanęły m.in. w Czerniowcach i Przemyślu). Po latach przestoju budowlanego projekt został zmieniony przez architekta Władysława Ekielskiego, który pozbawił pierwotną wersję wysmukłych wież na froncie, natomiast zwieńczył całość ogromną baniastą kopułą. Synagoga ta służyła wiernym zaledwie 30 lat. Podobnie jak inne tarnowskie synagogi została podpalona przez Niemców 9 listopada 1939 roku, a następnego roku została rozebrana. 
Burzenie Synagogi Nowej, źródło internet

Od synagogi do pomnika

Tarnowski rzeźbiarz Dawid Beker w 1946 roku użył do budowy pomnika na tarnowskim kirkucie wydobytą po wojnie z ruin jedną z kolumn podtrzymujących sklepienie tej synagogi. Forma złamanej kolumny ma tutaj podwójne znaczenie – symbolizuje przerwane życie, tak jak na żydowskich (i nie tylko) nagrobkach, i jest też pamiątką po największej, najpiękniejszej tarnowskiej synagodze, którą tarnowscy Żydzi tak się chlubili. Nie dziwi więc, że sylwetka fasady Synagogi Nowej wpisana w obrys pomnika-kolumny z tarnowskiego kirkutu jest znakiem Żydów tarnowskich rozproszonych po świecie. W czerwcu 1977 r. w kolejną rocznicę pierwszej masowej akcji zagłady w Tarnowie (1942 r.) izraelscy tarnowiacy wystawili kopię pomnika tarnowskiego na telawiwskim cmentarzu w Kiriat Szaul. Pod nią znajduje się symboliczna garść ziemi z tarnowskiego cmentarza.
Dawid Becker przy modelu pomnika, archiwum Amiry Gal

Dawid Becker

Urodził się 08.10.1910 r. w Tarnowie. Od 1935 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego; autor rzeźb, płaskorzeźb i mozaik. Wojnę przeżył we Lwowie, po wojnie wrócił do Tarnowa.
Z ruiny zburzonej Nowej Synagogi udało mu się ocalić większy fragment jednej z kolumn, której następnie użył do zbudowania pomnika, upamiętniającego 25 tyś. Żydów, zamordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej. W owym czasie niełatwo było uzyskać zgodę na odsłonięcie pomnika żydowskiego, więc Dawid upozorował swój pogrzeb, aby nie zwracać uwagi na większe zgromadzenie na cmentarzu. W 1946, kiedy odsłonięto pomnik był on bez wątpienia pierwszym tego typu upamiętnieniem w Polsce.
Becker opuścił Tarnów w 1947 r., był internowany na Cyprze (1947-1948) w związku z blokadą Palestyny; od 1948 aż do śmierci 23.09.1991 r. mieszkał w Tel Awiwie, w Izraelu.
Bardzo dziękuję Amirze Gal, córce Dawida Beckera za udostępnienie zdjęć z jej prywatnej kolekcji.

Fotografie Dawida Beckera z archiwum córki, Amiry Gal


Koncepcja upamiętnienia miejsca Synagogi Jubileuszowej

Przykładowy mural

Siatka mesh

Steve Israeler in Tarnów

Published on by jewish.tarnowLeave a comment
Mr Steve (Stefan) Israeler came to visit Tarnów on July 04. His family comes from Wadowice and Kęty, later they lived in Kraków. Steve came to Tarnów during World War II as a young boy. He worked as a carter, a carriage driver, when he was about 12 years old. He drove a horse and carriage for the German SS Chief Rommelman and Grunov from the Gestapo. Both extremely cruel men.

We went to Warzywna str., where he lived before the Ghetto in Tarnów, then we saw Jewish Cemetery and PCK str. (it was Zyblikiewicza str. until 70.), where he spent some time also.

Mr Steve was part of one of the last Jewish group left for clean up of the Tarnów ghetto. He said: „I was last Jew in Tarnów”. He lost his entire family – both in Tarnow and in other sites. It was very moving and informative meeting. 

Steve Israeler on Warzywna str. in Tarnów, 2017

First Remembrance March from Magdeburski Square to Cemetery

Published on by jewish.tarnowLeave a comment
It was first Remembrance March like that. From former Magdeburski Square (Umschlagplatz) to Jewish Cemetery in Tarnów. There was about 50 guests, who commemorated by this special event all of Jews, murderd in Jewish Cemetery in Tarnów, in city and in Buczyna forrest (in Zbylitowska Góra) – in time of II WW.

Phot. by Natalia Gancarz

Shabbat Service on Galicianer Shtetl is canceled

Published on by jewish.tarnowLeave a comment
Dear Friends,
Please be advised that we have decided to cancel the Shabbat Service & Kosher Meal on June 16, 2017 in Tarnow, that was planned to be a part of the Opening Ceremonies of the Mina’s exhibition which is part of Jewish Memory Days in Tarnów.
Despite our numerous request for those attending the Days of Remembrance Ceremonies, June 16 – 19, 2017 in Tarnow to advise us if a Kosher Meal was required, we have yet to receive any requests.
The Opening Ceremonies will go on as planned but with Hor D’oeuvres & Wine Tasting, starting at 18:00 at the „Galeria Sztyler, Tarnow, Tertila Passage”. Please contact us if you need directions.
The Exhibition of the „Mina Collection” will still take place & I am very pleased to advise that Silvia Nath (Mina’s daughter) will be in attendance.
See you in Tarnow!
Adam Bartosz, Gerry Vineberg, Natalia Gancarz
Source: http://templesinaimiddletown.com/