Restorig of the ohel in Gorlice / Remont ohelu w Gorlicach

The Jewish
cemetery in Gorlice was found in mid 17th century on a steep side of a hill.
It
occupies over 1,5 hectare. Famous rabbis are buried here and an ohel was built
over their graves.This ohel as the whole cemetery was destroyed by the Germans.
In the 60’s of the previous century a new ohel was built. The building material
that was used back then was of a very bad quality so although in 1995 the ohel
was repaired but its conditions deteriorated in last few years. It’s flat roof
was especially in need to be repaired.
Thanks to the initiative of David Singer, a Chassidic Jew
from New York who is known for his efforts to restore Jewish cemeteries, the
ohel was not only restored but it received the original shape. It’s project was
done by a local architect, Tomasz Pruchnicki, the building inspector was Leszek
Hyńda. All the actual  works were done by Eltar company from Tarnow and
the Committee…  was the investor.
In the ohel in Gorlice there are few rabbis buried:
– Pinchas, a son of Jehoshua (died Feb 14th 1901) – offspring
of Pinchas from Korc and the Rav for Kosovo
– Baruch, son of Chaim Halberstam (died Feb 2nd 1906) –
offspring of a founder of the famous Chassidic dynasty from Nowy Sącz
– Cvi Hirsh, son of Baruch Halberstam (July 17th 1918) – the
Rav
***
Cmentarz
w Gorlicach został założony w połowie XVIII wieku na stromy zboczu. Zajmuje
powierzchni ponad 1,5 hektara. NA cmentarzu tym pochowano sławnych rabinów
gorlickich, nad których grobami zbudowano ohel. Ohel ten został, wraz z całym
cmentarzem zdewastowany przez Niemców a w latach 60. ub. wieku został
odbudowany. Wzniesiono go wtedy z bardzo marnego materiału, i choć w 1995 roku
obiekt nieco poprawiono, w ostatnich latach stan jego stał się rozpaczliwy.
Zwłaszcza płaski dach wymagał wymiany, przeciekał i groził zawaleniem.
Z
inicjatywy znanego w Polsce ze swej aktywności w zabiegach o remonty cmentarzy
żydowskich nowojorskiego chasyda Dawida Singera ohel ten został w jesiennych
miesiącach 2015 roku wyremontowany, przy czym nadano mu formę, jaką miał przed
zniszczeniem – z kopertowym dachem krytym dachówką. Projekt wykonał gorlicki
architekt Tomasz Pruchnicki a inspektorem budowlanym był Leszek Hyńda Prace
remontowe wykonała tarnowska firma budowlana ELTAR a inwestorem był Komitet
Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie.
W
gorlickim ohelu spoczywają:
– Pinchas syn Jehoszuy
Eleazara (zm. 14.02.1901) – potomek Pinchasa z Korca i cadyka z Kosowa
– Baruch syn Chaima Halberstam (zm. 26.02.1906) –
potomek słynnego założyciela dynastii chasydzkiej w Nowym Sączu,
– Cwi Hirsz syn Barucha Halberstam (zm.
24.07.1918) – rabin i cadyk.

Fot. A. Bartosz, 2015

Nowe ogrodzenie cmentarza w Tarnowie

W
początku lat 90 ub. wieku z inicjatywy Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury
Żydowskiej zostało zbudowane nowe ogrodzenie cmentarza od strony wschodniej
(ul. Widok) i od strony południowej (ul. Słoneczna). Ze starego, przedwojennego
ogrodzenia ocalał jedynie mur od strony zachodniej (ul. Szpitalna) wraz z bramą
(brama ta została w 1990 r. przekazana przez prezydenta Lecha Wałęsę do
Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie), oraz częściowo od strony północnej.
Na sporej części od strony północnej cmentarz graniczy z budowlaną firmą ELTAR.
Firma ta wykonała przed laty nowe ogrodzenie na części granicy z cmentarzem a na
ok. 100-metrowej długości zamontowano prowizoryczny płot siatkowy. Obecnie
przygotowano projekt dokończenia ogrodzenia na tym właśnie odcinku. Tak
ostatecznie zamknie się całość ogrodzenia tej ponad 3 hektarowej, najstarszej
 nekropolii miasta (data założenia to prawdopodobne połowa XVI w.). Ta część
cmentarza to przed wojną zwany „nowy cmentarz”, którego grunt został zakupiony przez Josefa
Maschlera w 1900 r. i włączony do obszaru cmentarza. Od strony północnej ten
fragment cmentarz ogrodzony był przed wojną wysokim murem z płyt betonowych. Z
czasem mur ten został zniszczony, w dużej mierze przez rosnące tuż przy nim
drzewa samosiejki, głównie jesiony, które niekiedy głęboko wrosły w betonowe
płyty. Konieczne było usuniecie ponad 20 drzew, aby zaistniała możliwość
posadowienia nowego ogrodzenia dokładnie w granicy rozdzielającej obie parcele.
Firma ELTAR w grudniu wycięła drzewa  oraz usunęła resztki pokruszonych betonowych płyt, a w następnym roku zostanie zbudowane tam nowe ogrodzenie, zgodnie z wytycznymi Konserwatora Zabytków. Wszelkie prace
finansuje ELTAR.

Północno-wschodnia granica cmentarza,fot. A. Bartosz, 2015.