Tegoroczne Dni Pamięci Żydów Galicyjskich Galicjaner Sztetl odbyły się 17-20 czerwca.
Projekt współfinansowany z budżetu Miasta Tarnowa.
Oto relacja fotograficzna (fot. Natalia Gancarz)
Tag: działania
Salomea Korzennik i Rachela Pacher
Szanowni Przyjaciele! Prace nad pomnikiem Salomei Korzennik i Racheli Pacher mocno zaawansowane. Mistrz Edward wykonał wspaniałą pracę!
Historię Dziewczynek i ich pochówku odnajdziecie Państwo TUTAJ.
Oto fotografie z dnia dzisiejszego z pracowni Mistrza Edwarda Halucha:
Pomnik został wykonany dzięki dotacji otrzymanej od Fundacji ORLEN w ramach projektu Czuwamy! Pamiętamy!
„Dziewczynki”
Fundacja ORLEN, która przyznała nam w ubiegłym roku dotację w ramach programu Czuwamy! Pamiętamy! na wyznaczenie Grobów masowych na tarnowskim Cmentarzu żydowskim – zgodziła się, aby zmienić zakres naszego zadania. Otóż upamiętnienie grobów masowych w dalszym ciągu planowane jest do wykonania – lecz z innego źródła finansowania.
Dzięki temu dotację z Fundacji ORLEN możemy przeznaczyć na równie ważny cel – pochowanie na cmentarzu dwóch żydowskich dziewczynek, dotychczas leżących w grobie w czyimś ogrodzie… Salomea Korzennik i Rachela Pacher zostaną pochowane na ścieżce (ze względów halachicznych). Pomnik wykonany zostanie przez Mistrza Edwarda Halucha, artystę kamieniarza. A o szczegółach będziemy informować na bieżąco.
Oznakowanie sektorów cd.
Po remoncie Cmentarza w latach 2017-19 nadeszła pora na dalsze ułatwienia dla odwiedzających Cmentarz. Mapa sektorów dostępna jest przy wejściu oraz na małych podręcznych wizytówkach. W tym roku dodatkowo na terenie Cmentarza pojawią się słupki z oznakowaniem. Trwają prace.
Zadanie Oznakowanie sektorów zabytkowego Cmentarza Żydowskiego w Tarnowie jest finansowane z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zadanie Oznakowanie sektorów zabytkowego Cmentarza Żydowskiego w Tarnowie jest również finansowane z dotacji Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny.
Oznakowanie sektorów naszego Cmentarza
Po remoncie Cmentarza w latach 2017-19 pora na dalsze prace, które ułatwią poruszanie się po Cmentarzu. Mapa sektorów dostępna jest przy wejściu oraz na małych podręcznych wizytówkach. W tym roku dodatkowo na terenie Cmentarza pojawią się słupki z oznakowaniem.
Zadanie Oznakowanie sektorów zabytkowego Cmentarza Żydowskiego w Tarnowie jest finansowane z dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Raport z działalności Komitetu 2018
Synagoga Nowa zwana Jubileuszową
Największą, najpiękniejszą bóżnicą tarnowską była Synagoga Nowa. Stała na rogu ulic Nowej i Folwarcznej (dziś Waryńskiego) i wraz z katedrą i ratuszem górowała nad innymi budynkami. Zwana była też Jubileuszową, a w pełnym brzmieniu Synagogą im. Franciszka Józefa I, gdyż poświęcono ją w dzień urodzin cesarza – 18 sierpnia 1908 r., a zarazem w 60. rocznicę jego panowania.
Długie przygotowania
Grunt pod nową synagogę gmina zakupiła już w 1844 r. W tym czasie bowiem (stan na 1830 r.) było w Tarnowie już 1200 Żydów. Znaczny wzrost ludności żydowskiej nastąpił w drugiej połowie XIX w., kiedy jej liczba zwiększyła się ponad dwukrotnie (1869 r.). Powstawały wówczas mniejsze bóżniczki w różnych zakątkach starej i nowej (na Zawalu) dzielnicy żydowskiej. O tym, jak szybko rozwinęła się nowa dzielnica, świadczą liczby z początku lat dziewięćdziesiątych: w śródmieściu mieszkało 2671 Żydów, na tradycyjnie żydowskiej Grabówce – 2776, a na Zawalu, gdzie usytuowano Synagogę Nową, mieszkało wówczas już 4268 Żydów, a więc prawie połowa żydowskiej populacji miasta. I tu właśnie z biegiem lat powstało najwięcej żydowskich domów modlitwy.
 |
| Synagoga Nowa, rzeźba aut. Dawida Beckera, archiwum Amiry Gal |
Krótka historia istnienia
Nową synagogę zaprojektował inż. Franciszek Dundaczek w stylu innych ówczesnych synagog (podobne stanęły m.in. w Czerniowcach i Przemyślu). Po latach przestoju budowlanego projekt został zmieniony przez architekta Władysława Ekielskiego, który pozbawił pierwotną wersję wysmukłych wież na froncie, natomiast zwieńczył całość ogromną baniastą kopułą. Synagoga ta służyła wiernym zaledwie 30 lat. Podobnie jak inne tarnowskie synagogi została podpalona przez Niemców 9 listopada 1939 roku, a następnego roku została rozebrana.
 |
| Burzenie Synagogi Nowej, źródło internet |
Od synagogi do pomnika
Tarnowski rzeźbiarz Dawid Beker w 1946 roku użył do budowy pomnika na tarnowskim kirkucie wydobytą po wojnie z ruin jedną z kolumn podtrzymujących sklepienie tej synagogi. Forma złamanej kolumny ma tutaj podwójne znaczenie – symbolizuje przerwane życie, tak jak na żydowskich (i nie tylko) nagrobkach, i jest też pamiątką po największej, najpiękniejszej tarnowskiej synagodze, którą tarnowscy Żydzi tak się chlubili. Nie dziwi więc, że sylwetka fasady Synagogi Nowej wpisana w obrys pomnika-kolumny z tarnowskiego kirkutu jest znakiem Żydów tarnowskich rozproszonych po świecie. W czerwcu 1977 r. w kolejną rocznicę pierwszej masowej akcji zagłady w Tarnowie (1942 r.) izraelscy tarnowiacy wystawili kopię pomnika tarnowskiego na telawiwskim cmentarzu w Kiriat Szaul. Pod nią znajduje się symboliczna garść ziemi z tarnowskiego cmentarza.
 |
| Dawid Becker przy modelu pomnika, archiwum Amiry Gal |
Dawid Becker
Urodził się 08.10.1910 r. w Tarnowie. Od 1935 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Xawerego Dunikowskiego; autor rzeźb, płaskorzeźb i mozaik. Wojnę przeżył we Lwowie, po wojnie wrócił do Tarnowa.
Z ruiny zburzonej Nowej Synagogi udało mu się ocalić większy fragment jednej z kolumn, której następnie użył do zbudowania pomnika, upamiętniającego 25 tyś. Żydów, zamordowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej. W owym czasie niełatwo było uzyskać zgodę na odsłonięcie pomnika żydowskiego, więc Dawid upozorował swój pogrzeb, aby nie zwracać uwagi na większe zgromadzenie na cmentarzu. W 1946, kiedy odsłonięto pomnik był on bez wątpienia pierwszym tego typu upamiętnieniem w Polsce.
Becker opuścił Tarnów w 1947 r., był internowany na Cyprze (1947-1948) w związku z blokadą Palestyny; od 1948 aż do śmierci 23.09.1991 r. mieszkał w Tel Awiwie, w Izraelu.
Bardzo dziękuję Amirze Gal, córce Dawida Beckera za udostępnienie zdjęć z jej prywatnej kolekcji.
 |
| Fotografie Dawida Beckera z archiwum córki, Amiry Gal |
Koncepcja upamiętnienia miejsca Synagogi Jubileuszowej
 |
| Przykładowy mural |
 |
| Siatka mesh |
New fence in Rzepiennik
Working on fence in Jewish cemetery in Rzepiennik Strzyżewski. It is a big project, supported by the posterity of Jews from Rzepiennik. We told about it some months ago. Adam Bartosz and the Committee is an organizer of this activity in Poland.
Fence of Jewish cemetery in Rzepiennik was totaly destroyed after war. It was just some of the base of fence as the remains. Now new fence is growing every day. Photo report was done 26.09.2017.
 |
| Fot. przedstawiciel firmy, 2017 |
8.03.2017 – Signing of the Agreement
The official signing of the Agreement on the Renovation of the Jewish
Cemetery in Tarnow was on March 8 at 9.00 in the Tarnow’s
historical Town Hall. The event is organised by the representative of
the funding body, dr hab. Stanislaw Sorys, Deputy Marshal of the
Malopolskie Province.
Cemetery in Tarnow was on March 8 at 9.00 in the Tarnow’s
historical Town Hall. The event is organised by the representative of
the funding body, dr hab. Stanislaw Sorys, Deputy Marshal of the
Malopolskie Province.
We had the pleasure to invite to this event Mr President Roman Ciepiela, Mr Andrzej Szpunar, the director of the Museum in Tarnów and our guests, i.a.: Ms. Rela Bogucka, Ms Carolyn Gammon with her friend Kathrine, Tomasz Grebner and others.
 |
| Fot. N. Gancarz 8.03.2017 |
Dan Oren founded a renovation
Professor Dan Oren from Connecticut (USA) with his wife Jeannet and several
family members visited Tarnow cemetery in July this year. Unexpectedly they
founded a fallen piece of tombstone with the name Josef Taubenschlag.
They founded out that Josef Taubenschlag was uncle of prof. Dan Oren and
a distant relative of his wife. Family decided to outsource the
renovation of the monument and in October monument with our stood
renovated with help of Committee for the Protection of Jewish Tarnów. Please see some photos before and after renovation.
family members visited Tarnow cemetery in July this year. Unexpectedly they
founded a fallen piece of tombstone with the name Josef Taubenschlag.
They founded out that Josef Taubenschlag was uncle of prof. Dan Oren and
a distant relative of his wife. Family decided to outsource the
renovation of the monument and in October monument with our stood
renovated with help of Committee for the Protection of Jewish Tarnów. Please see some photos before and after renovation.
Profesor Dan Oren z Connecticut (USA)
wraz z żoną Jeannet i kilku członkami rodziny odwiedzili tarnowski cmentarz w
lipcu tego roku. Niespodziewanie trafili na zwalony fragment nagrobka z
nazwiskiem Josef Taubenschlag. Okazało się że to wujek Dana Orena i daleki
krewny jego małżonki. Postanowili zlecić remont pomnika, i oto w połowie
października pomnik z pomocą naszego Komitetu stanął odnowiony.
wraz z żoną Jeannet i kilku członkami rodziny odwiedzili tarnowski cmentarz w
lipcu tego roku. Niespodziewanie trafili na zwalony fragment nagrobka z
nazwiskiem Josef Taubenschlag. Okazało się że to wujek Dana Orena i daleki
krewny jego małżonki. Postanowili zlecić remont pomnika, i oto w połowie
października pomnik z pomocą naszego Komitetu stanął odnowiony.
See photos before and after renovation:
 |
| Phot. by Adam Bartosz |
Phot. by Kamila Jasiak